جعل اسناد و مدارک چیست؟

اگر بخواهیم به یک تعریف کلی درباره جرم جعل اسناد و مدارک بپردازیم باید بگوییم هر گونه جعل مادی یا جعل معنوی اسناد می‌تواند به عنوان جرم جعل اسناد و مدارک شناخته شود. جعل مادی به معنی ایجاد هر گونه تغییر و تحریف در ظاهر اسناد و یا ساخت هر گونه سند جعلی است که اسناد رسمی و عادی را در برمی‌گیرد و از مهم‌ترین این موارد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• جعل مهر و امضا
• جعل گواهی پزشکی
• جعل چک و امضای چک
• جعل قراردادها و قولنامه‌ها
• جعل احکام مربوط به دادگاه و دادسرا
• جعل نوشته افراد رسمی یا غیر رسمی
• جعل اسناد مالی از قبیل اسکناس، سفته، اسناد بانکی، اوراق بهادار، ضمانت‌نامه‌های بانکی و حواله‌های صادره از خزانه
• جعل اسناد و مدارک هویتی (جعل شناسنامه، جعل کارت ملی، جعل کارت پایان خدمت، جعل گذرنامه، جعل مدارک تحصیلی، جعل پلاک خودرو و…)
• و…

جعل معنوی نیز شامل تغییر در مفاد سند و مطالب آن می‌شود که در حیطه اسناد رسمی عنوان می‌شود. به طور مثال کارمند و یا مأمور دولتی در نوشتن قراردادها و یا برخی اسناد موضوع و ماهیت را تغییر دهند.

مجازات جعل اسناد عادی

بر اساس ماده 536 قانون مجازات اسلامی، افرادی که به جعل اسناد عادی از قبیل اجاره نامه، قولنامه، مبایعه‌نامه و… پرداخته‌اند و یا افرادی که از این اسناد جعلی استفاده نموده‌اند و از جعلی بودن آن‌ها آگاه هستند محکوم به پرداخت جزای نقدی و گذراندن حبس هستند. دوران حبس به عنوان مجازات جعل اسناد عادی از 3 ماه تا 1 سال است. در برخی موارد نیز مجازات جعل اسناد عادی از قبیل جعل چک به 6 ماه تا 2 سال هم می‌رسد و افراد خاطی ملزم به پرداخت جریمه نقدی نیز هستند. از طرفی باید اموال تصاحب شده و یا خسارات وارد شده به شاکی را نیز تمام و کمال بپردازند.

مجازات جعل اسناد رسمی

قبل از هر چیز باید گفت مجازات جعل اسناد رسمی سنگین‌تر از مجازات جعل اسناد غیر رسمی است. در این زمینه غالباً مشاهده شده که جعل اسناد و مدارک رسمی با دخالت افراد وابسته به سازمان های دولتی انجام می‌شود. از این رو مجازات جعل اسناد برای این دسته از افراد بر اساس ماده 532 قانون مجازات اسلامی صورت می‌گیرد و با توجه به نوع سند جعل شده فرد جاعل به پرداخت جزای نقدی و حبس محکوم می‌شود. دوران حبس به عنوان مجازات جعل اسناد توسط افراد رسمی 1 تا 5 سال است.

و اما اگر جعل اسناد و مدارک رسمی از طریق افراد غیر رسمی باشد مدت حبس مجازات جعل و استفاده از سند مجعول برای این افراد از 6 ماه تا 3 سال خواهد بود. ضمن اینکه این افراد نیز مشمول پرداخت جرائم نقدی و خسارات ناشی از جرم جعل هستند.

مجازات جعل اسناد دولتی

در این زمینه نیز باید گفت افرادی که به جعل امضا و مهر رهبری و یا هر یک از روسای قوا بپردازند قانون‌گذار برای آن‌ها 3 تا 15 سال حبس در نظر می‌گیرد. مجازات جعل امضای رئیس جمهور، وزرا و نمایندگان دولتی نیز 1 تا 10 سال حبس خواهد بود. همچنین خوب است بدانید مجازات جعل اسناد دولتی از قبیل پرونده های دولتی، مرسولات، اطلاعات، نقشه‌ها، نامه‌ها و… با توجه به نوع جرم متفاوت خواهد بود.

https://irandadgostar.com/