جالب است بدانید که تمامی این مواد میبایست به صورت کاملاً رقیق مورد بهرهبرداری قرار گرفته و برای رقیق شدن آنها باید از آب خروجی RO یا آب سبک کمک گرفت. شستشوی ممبرانها در آب شیرین کنهای اسمز معکوس بهصورت اختصاری CIP نامیده میشود CIP مخفف Cleaning In Place است.
کیپ شدن یا گرفتگی فیلتر ممبران (غشا) در سیستمهای تصفیه آب به روش اسمز معکوس (RO) یک امر کاملاً عادی و طبیعی است. با شستشوی دورهای این ممبرانها (CIP) بیشتر گرفتگیها و نیز کیپشدگیها از سطح فیلتر ممبران دستگاه تصفیه آب شما به مقدار قابلتوجهی رفع شده و سطح غشا پاک میشود.
همچنین شایان ذکر است که برای افزایش طول عمر فیلتر ممبرانها باید در زمان مناسب آنها را بهوسیله CIP شست. شستشوی بهموقع ممبران توسط شوینده های مخصوص ممبران، از ایجاد کریستال یا رسوبگذاری بر روی ممبرانها جلوگیری مینماید.
زمان شستشوی فیلتر ممبران به چه عواملی بستگی دارد؟
زمان شستشو فیلتر ممبران (CIP) بسته به نوع آب خام و نیز آلودگیهای موجود در آب کاملاً متفاوت است. اما به طور متوسط شستشوی فیلتر ممبران سیستم تصفیه آب به روش اسمز معکوس (RO) بین 6 ماه تا یک سال است.
نکته مهم و قابلتوجه اینجاست که اگر گرفتگی در فیلتر ممبران زود به زود اتفاق میافتد و شما مجبور به CIP دستگاه RO هستید بایستی نسبت به سیستم پیشتصفیه خود تجدیدنظر نمایید. چراکه این امر موجب از بین رفتن زود هنگام فیلتر ممبران سیستم تصفیه آب شما میگردد.
انواع شوینده های مخصوص ممبران چیست؟
شوینده های مخصوص ممبران به دو نوع مختلف دستهبندی میشوند که در ادامه مطلب به معرفی آنها خواهیم پرداخت:
- شوینده ممبران (ممبران شور) نوع قلیایی:
این نوع شوینده مادهای است با مقدار pH بالا ( قلیایی ) که بهمنظور از بین بردن مواد کلوئیدی و آلی و همچنین حذف سایر رسوبات ناشی از میکروارگانیسمها از ممبرانهای دستگاه اسمز معکوس استفاده میگردد. این ماده در از بین بردن هیدروکسیدها و اکسیدهای آهن در هنگامی که با شوینده اسیدی استفاده میگردد، بسیار مفید و مؤثر خواهد بود. - شوینده غشا (ممبران شور) نوع اسیدی:
این ماده شوینده جهت زدودن انواع رسوبات غیرآلی مانند هیدروکسیدها، کربنات کلسیم و آهن بر روی فیلتر ممبران استفاده شده و مقدار پایین pH را داراست که به همین جهت اسیدی تلقی میگردد.
دلایل شست و شوی ممبران RO
استفاده از شوینده های مخصوص ممبران RO و ترکیبات همراه با آن، یکی از اقدامات اساسی جهت افزایش طول عمر سیستم اسمز معکوس به شمار میرود. استفاده مکرر از سیستم اسمز معکوس و تصفیه آب در نهایت منجر به رسوب مواد بر روی ممبرانها شده و به مرور زمان عملکرد دستگاه را با اختلال مواجه میسازد.
چرا باید به شستشوی ممبران RO بپردازیم؟
این رسوبات با ضخیمتر شدن تاثیری به شدت منفی بر کارایی سیستم اسمز معکوس RO باقی میگذارند. با این حال نباید فراموش کرد که ایجاد رسوب بر روی ممبران یک موضوع اجتنابناپذیر محسوب میشود، اما مقابله با آن به شیوه های مختلفی از جمله استفاده از شوینده های مخصوص ممبران امکانپذیر است.
تکنیک شستشو در محل (CIP)
تکنیک شستشو در محل یا CIP (Cleaning in Place) روش مطمئنتری نسبت به استفاده از موادی مثل آنتیاسکالانتها به شمار میرود؛ چرا که چنین موادی قادر به ممانعت در برابر تشکیل مواد زائد نیستند و تنها برای جلوگیری از ایجاد رسوب در سطح ممبران کاربرد دارند.
شوینده های مخصوص ممبران
شوینده های مخصوص ممبران در تکنیک CIP را میتوان به دو گروه اسیدی و قلیایی تقسیم کرد، هر یک از این دو گروه جهت از بین بردن نوع خاصی از مواد انباشته شده در سطح غشا کاربرد دارند.
مواد اسیدی CIP: این مواد به خاطر خاصیت اسیدی بالا و PH پایین قادر به از بین بردن رسوبات ناشی از تجمع نمکها و اکسید های فلزی میباشند. در این مواد از اسید هایی مثل اسید سیتریک نیز استفاده میشود، به صورتی که غلظت آن، به نسبت شدت گرفتگی ممبران تعیین میشود.
مواد قلیایی CIP: مواد قلیایی شوینده جهت استفاده برای پاکسازی روغن و مواد آلی تجمع یافته بر روی ممبران کاربرد دارند. معمولاً در محلول این شوینده های مخصوص ممبران از سود پرک استفاده میشود. حال که با شوینده های مخصوص ممبران آشنا شدیم، میتوانیم به مراحل شستشوی ممبران با مواد CIP بپردازیم.
مراحل شستشوی ممبران با مواد CIP
- ابتدا باید با توجه به غشای اسمز معکوس، نوع مواد انباشته شده بر روی آن را تشخیص دهید و بر این اساس محلول اسیدی یا قلیایی را با غلظت لازم انتخاب کنید.
- پس از آمادهسازی محلول شستشو، با پمپاژ به آرامی محلول را در تمام بخش های ممبران به حرکت درآورید.
- از آنجایی که رسوبات روی ممبران از چسبندگی بالایی برخوردارند، باید حدود یک ساعت زمان دهید تا محلول شستشو بر روی رسوبات خیس بخورد. در این مدت میتوانید دستگاه ممبران را خاموش نمایید.
- پس از خیس خوردن رسوبات، به مدت 30 تا 60 دقیقه با سرعت و فشار بالا به شستشوی دستگاه بپردازید تا تمام بخش های ممبران کاملا تمیز شود. در صورت پمپاژ با جریان بالا، تمامی رسوبات از منافذ غشاها جدا شده و از سیستم خارج خواهند شد.
- در آخر نیز میتوانید با آب مقطر یا آب های تصفیه شده مرحله فلاشینگ را نیز اجرا نمایید.